Châu Á sẽ ra sao trong tình hình cục diện chính trị Mỹ đã có sự thay đổi? Vừa qua; cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ của Mỹ đã kết thúc. Kết quả chung cuộc; Đảng Dân chủ chiến thắng khi chiếm đa số ghế ở Hạ viện. Trong khi đó; Đảng Cộng hòa vẫn chiếm giữ Thượng viện. Như vậy; hậu bầu cử Mỹ; nhiều chính sách sẽ có sự thay đổi rõ ràng. Chính sách châu Á chắc chắn cũng không nằm ngoài sự biến chuyển đó.
Vấn đề với Triều Tiên
Tháng 6/2018; quan hệ giữa Mỹ và Triều Tiên vừa có dấu hiệu hòa dịu khi Donald Trump đã có cuộc gặp thượng đỉnh với chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un. Tại hội nghị đó Mỹ và Triều Tiên cam kết thiết lập quan hệ mới và tiến đến cam kết phi hạt nhân hóa hoàn toàn trên bán đảo Triều Tiên. Tuy nhiên; lập trường của Đảng Dân chủ lại không đồng tình với Trump. Cụ thể; Đảng Dân chủ phê phán việc hòa hoãn với Triều Tiên mà không đạt được thành quả cụ thể về phi hạt nhân hóa. Sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ Mỹ; Đảng Dân chủ nắm trong tay Hạ viện; vấn đề về Triều Tiên chắc chắn sẽ có những biến chuyển.
Tuy nhiên trong vấn đề Triều Tiên, dễ thấy Donald Trump không còn quá ‘mặn mà’ nữa. Toàn bộ việc đàm phán với Triều Tiên được giao phó cho Ngoại trưởng Pompeo. Cam kết phi hạt nhân hóa giữa Mỹ-Triều cũng khó lòng thực hiện. Triều Tiên liên tục từ chối đề nghị của Mỹ trong việc giao nộp khoảng 3/4 số đầu đạn hạt nhân của nước này. Hiệp ước hòa bình nhằm chấm dứt chiến tranh Triều Tiên vẫn còn bỏ ngỏ chưa có hồi kết.
Nguy cơ bành trướng thế lực của Trung Quốc
Mặc dù đối lập trên nhiều lĩnh vực; nhưng vấn đề Trung Quốc lại đem tới tiếng nói chung cho Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa. Trung Quốc hiện nay đang có tham vọng vượt mặt Mỹ để trở thành cường quốc số một trên thế giới. Trước tình hình đó; buộc Mỹ phải có những chính sách can thiệp nhằm kìm hãm sự bành trướng thế lực của Trung Quốc.
Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung
Một trong những chính sách đó phải kể đến căng thẳng thương mại Mỹ-Trung; hiện đã leo thang lên thành chiến tranh thương mại. Cuộc chiến mở màn bằng phát súng đầu tiên của Trump khi ông đặt lệnh áp thuế đối với hàng hóa trị giá 34 tỷ USD. Trả lời về nguyên nhân, Trump cáo buộc Bắc Kinh ăn cắp sở hữu trí tuệ và có hành vi thương mại không công bằng.
Bàn về tương lai mối quan hệ thương mại Mỹ-Trung hậu bầu cử; người ta đánh giá sẽ không có nhiều thay đổi trong cuộc chiến thương mại giữa hai quốc gia này. Thậm chí; với quan điểm của chính quyền Trump; nguy cơ đẩy cao chiến tranh thương mại Mỹ-Trung hoàn toàn có thể xảy ra. Tình hình sắp tới sẽ tiềm ẩn nhiều phức tạp dù không có sự can thiệp quá sâu của Đảng Dân chủ trong vấn đề này. Cả hai Đảng cũng tìm được tiếng nói chung trong vấn đề Đài Loan. Mỹ tuyên bố sẽ tiếp tục ủng hộ Đài Loan mạnh mẽ; đồng thời buôn bán vũ khí trên thị trường này sẽ được đẩy mạnh hơn nữa.
Tuy nhiên, trong vấn đề Trung Quốc; quan điểm của Quốc hội có thể ngăn việc thỏa hiệp với Trung Quốc; gây ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích quốc gia của Mỹ. Ông Trump nổi tiếng với những tuyên bố gây khuynh đảo thế giới. Do vậy, Đảng Dân chủ chiếm được Hạ viện hậu bầu cử giữa nhiệm kỳ có thể kiềm chế nhiều động thái bất ngờ của Trump.
Chính sách thương mại
Từ việc chiến tranh thương mại Mỹ-Trung hậu bầu cử giữa nhiệm kỳ; có thể suy ra rằng chính sách thương mại của Mỹ sẽ không có nhiều biến động. Đảng Dân chủ, cũng giống như Trump, hướng đến chính sách bảo hộ thương mại tại khu vực châu Á.
Một trong những động thái mà nhiều người trông chờ sau khi Đảng Dân chủ chiếm được Hạ viện hậu bầu cử giữa kỳ đó là khả năng Mỹ sẽ quay lại đàm phán hiệp định CPTPP. Tuy nhiên, khả năng này lại rất thấp. Lý do đến từ việc; mặc dù ủng hộ; nhưng Đảng dân chủ lại không có nhiều quyền lực trong việc quyết định các chính sách kinh tế của Trump. Việc Mỹ có quay lại CPTPP hay không thì câu trả lời gần như là không cho đến khi nhiệm kỳ của Trump kết thúc.
Việt Nam cũng có thể chịu sự ảnh hưởng bởi các chính sách thương mại của Mỹ lên khu vực châu Á. Doanh nghiệp Việt tốt nhất nên sẵn sàng tâm lý cho sự dịch chuyển trong tình hình khu vực trước các động thái của Trump. Mở rộng kinh doanh với các đối tác khác; chuẩn bị những phần mềm quản lý bán hàng chuyên nghiệp; và nhanh nhạy trong đầu tư có thể giúp doanh nghiệp đứng vững trước những thay đổi chính trị.
Cuối cùng, chính sách châu Á của Mỹ hậu bầu cử giữa nhiệm kỳ sẽ còn như thế nào, chúng ta hãy cùng theo dõi những cập nhật diễn biến liên tục nhé.
