Sau khi bị Thế giới di động thâu tóm 99% cổ phần, cái tên Điện máy Trần Anh đã chính thức bị xoá khỏi sàn chứng khoán Việt Nam vào tháng 9 vừa rồi. Đặt dấu chấm hết cho chuỗi siêu thị điện máy từng thống trị thị trường phía Bắc. Nguyên nhân thì có nhiều tuy nhiên có thể kể đến đó là mô hình kinh doanh mà Trần Anh áp dụng trong suốt lịch sử kinh doanh của mình: mô hình Đại Siêu Thị.
1 .Mô hình đại siêu thị là gì ?
Đại siêu thị là mô hình bán lẻ với diện tích lớn từ 3000- 5000m2 kết hợp với nhiều tiện ích đi kèm như bãi đỗ xe hoặc khu vui chơi trẻ em. Từ những ngày đầu Trần Anh đã hướng việc kinh doanh của mình theo mô hình này, với 2 cơ sở đầu tiên ở Hà Nội đều rộng trên 3000 m2.
Cần phải nói thêm mô hình đại siêu thị từng rất phát triển mặc dù vậy hiệu quả của nó là không cao.
Lấy ví dụ trường hợp của Lotte tại Việt Nam. Lotte Mart là điển hình của việc áp dụng hình thức Đại siêu thị nhưng theo báo cáo vào tháng 5 vừa rồi, Lotte Mart công bố lỗ luỹ kế 800 tỷ đồng. Đánh dấu năm thứ 11 không phát sinh lợi nhuận tại Việt Nam
2. Ưu nhược điểm của mô hình đại siêu thị
Nói về mô hình Đại siêu thị của Trần Anh, ưu điểm là diện tích lớn nên mô hình này thường rất được các hãng, nhà cung cấp ưu ái do họ có nhiều không gian để trưng bày tất cả chủng loại sản phẩm, sản phẩm đa dạng, phong phú, giúp khách hàng dễ dàng trong việc lựa chọn hàng hóa.
Diện tích lớn nên Trần Anh dễ thực hiện các hoạt động nâng cao giá trị gia tăng cho khách hàng: khu vui chơi cho trẻ em, bãi đỗ xe rộng rãi… Chưa kể, nhờ có không gian rộng mà các đại siêu thị có thể dễ dàng trưng bày hàng hóa, dễ làm event, tổ chức sự kiện… thu hút khách hàng tại điểm bán hơn.
Về nhược điểm, mô hình này đòi hỏi chi phí đầu tư lớn hơn vào thuê mặt bằng, chi phí đầu tư vào chất lượng dịch vụ khách hàng … nên lợi nhuận trong 3-5 năm đầu đầu tư sẽ không cao. Nhưng bù lại mô hình này sẽ có lợi thế cạnh tranh và sinh lợi nhuận trong dài hạn.
3. Cái chết của Trần Anh
Việc thất bại của Trần Anh có thể được đưa ra trên 3 nguyên nhân sau đây
- Thị hiếu người tiêu dùng thay đổi
Cuộc sống của con người ngày càng bận rộn, người ta thường chọn những chỗ gần, thay vì phải đến siêu thị để tiết kiệm thời gian. Người Việt Nam sử dụng xe máy nhiều, và câu chuyện gửi xe máy để vào siêu thị có thể cản bước nhiều người bước chân vào siêu thị và chọn một địa điểm nào đó tiện lợi hơn. Đa phần, người khách hàng sẽ phải xếp hàng để chờ thanh toán, đây cũng là một trở ngại vì người mua phải mất thời gian chờ đợi.
Tiếp theo là với sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của thương mại điện tử, người người nhà nhà đều có thể mua sắm mà không phải bước chân ra ngoài đường. Thay vì phải chen chúc vào một siêu thị điện máy nào đó họ có thể ngồi nhà: ăn uống, xem phim và chờ đợi hàng được giao tới.
- Các mô hình như cửa hàng tiện lợi hay siêu thị mini mọc lên như nấm
Trong những năm gần đây, các cửa hàng tiện lợi (siêu thị mini, minimart) đang trở thành xu hướng kinh doanh mới ngày càng thu hút người tiêu dùng. Theo nhiều chuyên gia kinh tế trong lĩnh vực bán lẻ thì trong tương lai hình thức kinh doanh này sẽ trở thành các “cửa hàng tạp hóa thế hệ mới”. Chính vì thế mà việc mở siêu thị mini hoạt động rất mạnh. Dẫn chứng điển hình là trường hợp của Thế giới di động. Mặc dù ra đời sau nhưng với hình thức mở chuỗi cửa hàng mini tuy nhiên hiện giờ Thế giới di động đã có hơn 1700 cơ sở ở cả 63 tỉnh thành trên cả nươc. Và chính Thế giới di động là công ty đã thâu tóm Trần Anh.
- Trần Anh dính vào bẫy thị phần
Trong 10 năm đầu, Trần Anh mới có 4 cở sở tuy nhiên việc kinh doanh của họ vẫn rất thuận lợi khi doanh thu tăng đều qua các năm. Tuy nhiên từ năm 2012 đến 2017 tốc độ mở chuỗi họ tăng gấp 10 lần để đối phó với việc Thế giới di động mở rộng ra miền Bắc (tìm hiểu kỹ hơn ở bài viết sau). Nhưng cũng kể từ đó tình hình kinh doanh của Trần Anh ngày càng đi xuống và dẫn tới việc bị mua lại trong năm vừa rồi.
Mặc dù việc Trần Anh bị thâu tóm có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên việc quá cứng nhắc với mô hình kinh doanh đồng đã không còn phù hợp đồng thời kinh nghiệm quản lý chuỗi bán hàng không được tốt là nguyên nhân chính dẫn đến ngày tàn của ông vua điện tử đất Băc.
