Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc hiện nay vẫn đang ở thế giằng co gay gắt khi cả hai phía đều không có ý định nhượng bộ bên kia. Tình hình căng thẳng leo thang còn có thể gây ra thiệt hại nặng nề cho tăng trưởng kinh tế của hai quốc gia nói chung và cho các doanh nghiệp hai nước nói riêng. Về phía Trung Quốc; trong bối cảnh mức thuế áp dụng mà Mỹ áp đặt cho nước này cao chót vót; đây chính là lý do mà các doanh nghiệp Trung mượn ‘mác’ hàng Việt Nam để tìm đường xuất khẩu sang Mỹ.
Mượn ‘mác’ hàng Việt Nam để tìm đường sang Mỹ
Việt Nam hiện nay chủ yếu nhập khẩu hàng từ Trung Quốc, từ các sản phẩm đến các nguyên liệu; thiết bị máy móc,.. Lợi dụng điều này, hàng Trung Quốc chuyển tải qua Việt Nam để tìm đường xuất khẩu sang Mỹ nhằm tránh thuế trừng phạt. Hành động mượn ‘mác’ hàng Việt đi từ đơn giản đến tinh vi: Từ nhập; xuất hàng đơn giản đến chế biến giả tạo thông qua doanh nghiệp Việt hay doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tại Việt Nam.
Lấy ví dụ đơn cử về mặt hàng thép của Trung Quốc đang bị Mỹ đánh thuế rất cao nên thay vì xuất khẩu sang Mỹ thì Trung Quốc đã xuất khẩu sang Việt Nam và đội lốt xuất xứ Việt Nam để tìm đường sang Mỹ. Thực tế thời gian qua; Mỹ đã tiến hành điều tra và áp thuế đối với một số trường hợp sắt thép của Việt Nam thuộc dạng này. Đồng thời; Bộ Thương mại Mỹ cũng ra phán quyết áp các mức thuế lên đến 450% dành cho thép nhập khẩu của Việt Nam có xuất xứ từ Trung Quốc; sau khi phát hiện các nhà sản xuất thép Trung Quốc đã trốn tránh các lệnh chống bán phá giá và chống trợ cấp của Mỹ.
Nguy cơ vạ lây cho Việt Nam trên thị trường Mỹ
Từ chính bài học về mặt hàng thép phía trên; chúng ta có thể nhận thấy dễ dàng; nguy cơ liên đới đến Việt Nam cao nếu tình trạng gian lận vẫn tiếp diễn. Trên thực tế; khi bị cơ quan thương mại Mỹ phát hiện gian lận; không chỉ một ngành; một doanh nghiệp bị ảnh hưởng; mà có thể toàn ngành đều bị ảnh hưởng. Không chỉ phải chịu mức thuế cao mà uy tín của Việt Nam theo đó cũng giảm sút nghiêm trọng. Điều này có thể khiến Mỹ đưa Việt Nam vào tầm ngắm trả đũa thương mại.
Ngoài ra; căng thẳng thương mại Mỹ – Trung là cuộc đụng độ nhau giữa hai cường quốc trên thế giới về kinh tế. Lẽ dĩ nhiên; Việt Nam nói riêng và các nước khác trên thế giới nói chung; cũng ít nhiều sẽ phải bị ảnh hưởng trong cuộc đối đầu này.
Ngoài đáng ngại về việc mượn xuất xứ; trong vấn đề mở rộng các biện pháp trừng phạt; thuế chống lẩn tránh của Mỹ đã được đặt ra. Hành động này nhằm lần theo các dòng vốn của Trung Quốc đầu tư ra nước ngoài nhằm gian lận; lẩn tránh lệnh trừng phạt từ Mỹ. Như vậy; nếu hàng hóa từ nước khác đưa vào Mỹ bị áp thuế chống lẩn tránh, có nghĩa là đã nhắm vào hàng hóa “có liên quan Trung Quốc”.
Việt Nam nếu không tỉnh táo; có thể dễ bị xếp chung vào một nhóm với Trung Quốc. Hệ lụy cho doanh nghiệp Việt sẽ là gặp nhiều khó khăn hơn trong nỗ lực cải thiện quy mô và chất lượng xuất khẩu. Đặc biệt; trong bối cảnh Mỹ hiện đang là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam.
Việt Nam cần tỉnh táo trong căn thẳng thương mại Mỹ-Trung
Trong cuộc căng thẳng thương mại Mỹ-Trung; Việt Nam cần tỉnh táo và cẩn thận xử lý tình hình nếu không muốn rơi vào sự cô lập của cả hai nước lớn. Đối với Mỹ; chúng ta vẫn coi đó là một đối tác quan trọng về kinh tế trong xuất khẩu hàng hóa. Đối với Trung Quốc; vừa là thị trường nhập khẩu quan trọng; vừa là nước láng giềng nên trong chính sách hạn chế việc lợi dụng Việt Nam để sang Mỹ; cần linh hoạt ứng phó trong nhiều trường hợp.
Đối với vấn nạn hàng Trung Quốc mượn mác Việt để xuất khẩu sang Mỹ; trên cơ sở lý thuyết; điều chúng ta có thể làm là kiểm soát cửa khẩu; đặt ra các điều kiện đủ cứng rắn về vấn đề nhập khẩu. Tuy nhiên; cũng không vì đó mà không linh hoạt trong chính sách nhập khẩu. Chúng ta cũng có thể nắm bắt cơ hôi khi hàng nguyên liệu nhập khẩu từ Trung Quốc được bán phá giá. Lúc này chúng ta sẽ được mua rẻ do tỷ giá đồng Nhân Dân Tệ giảm. Đồng thời; chế biến rồi bán lại cho Mỹ; được lợi lớn do tỷ giá USD tăng cao.
Nhìn chung; doanh nghiệp càng linh hoạt thì mới có khả năng sống sót giữa cuộc chiến thương mại Trung-Mỹ leo thang. Việt Nam cần nỗ lực hơn nữa trong các giải pháp điều hòa với chính sách kinh tế cả hai nước.
Kết luận
Chốt lại; không phải đến khi căng thẳng thương mại nổ ra vấn đề này mới nảy sinh. Thực chất, nó đã tồn tại từ lâu nhưng chúng ta không có những biện pháp cứng rắn cụ thể. Trong tình hình hiện nay; doanh nghiệp không nên trông chờ vào sự chấm dứt của căng thẳng thương mại Mỹ-Trung mà nên có sự thay đổi trong việc cải tiến chất lượng sản phẩm và ứng dụng các phần mềm quản lý bán hàng hiện đại. Từ đó; nâng cao vị thế Việt trên trường quốc tế.
